TIN TỨC BỆNH VIỆN

SỐNG CHUNG VỚI BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH
[ Cập nhật vào ngày (20/05/2020) ]

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là một bệnh mạn tính cần chăm sóc và theo dõi suốt đời, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tuy vậy, bệnh nhân vẫn có thể học cách sống chung với COPD một cách thoải mái, vui vẻ. Cụ thể:


Điều dưỡng hướng dẫn đeo khí dung cho bệnh nhân COPD.

ĂN UỐNG

Nên có một chế độ ăn uống lành mạnh và giàu chất dinh dưỡng. Nên ăn thức ăn chứa nhiều đạm, vitamin A, C, E, photpho, magie, canxi, kali, chất xơ, chất béo có nguồn gốc thực vật và cá. Uống nhiều nước.

Tránh thức ăn không chứa chất dinh dưỡng như rượu, bia, café, đồ uống có ga, thức ăn dễ sinh hơi, thức ăn chứa nhiều muối.

Không nên ăn quá no mà nên chia làm nhiều bữa nhỏ trong ngày. Trong lúc ăn uống, không nên nói chuyện nhiều. Ăn chậm, ăn từng miếng nhỏ, chọn thức ăn mềm, dễ nhai.

NGỦ

Phòng ngủ của bệnh nhân nên ở tầng trệt để tránh phải đi cầu thang nhiều lần.

Trong phòng ngủ, nên bố trí các đồ vật cần thiết ngay trong tầm tay: công tắc đèn, điện thoại và các số điện thoại cần thiết, thuốc cắt cơn…

Sử dụng đèn ngủ để dễ định hướng trong đêm. Chuẩn bị sẵn chai nước, dụng cụ đi tiểu…trong phòng ngủ để khỏi phải đi tới đi lui.

Mất ngủ là bệnh lý hay gặp ở các bệnh nhân COPD lớn tuổi. Nếu khó ngủ, bệnh nhân nên áp dụng các biện pháp thư giãn, nhạc êm dịu, giọng nói đều đều…để dỗ giấc ngủ. Nếu vẫn khó ngủ, nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa.

TẮM RỬA, MẶC QUẦN ÁO, CHẢI TÓC, TRANG ĐIỂM

Không nên tắm khi thấy trong người không khỏe hoặc đang ở nhà một mình.

Nên tắm bằng vòi sen thay vì múc từng gáo nước xối lên người.

Nên đặt thanh vịn trong nhà tắm, nhất là chỗ gần bàn cầu để có điểm tựa khi đứng lên.

Lúc trời lạnh, nên tắm bằng nước nóng. Nếu dùng máy nước nóng trong phòng tắm thì nên mở rộng cửa sổ hoặc dùng quạt hút để không khí dễ lưu thông.

Nếu bệnh nhân đang thở oxy dài hạn tại nhà thì nên đặt bình oxy cạnh cửa nhà tắm, dây dẫn oxy phải đủ dài để đưa được vào nhà tắm, đảm bảo sao bệnh nhân có thể thở oxy cả trong khi tắm.

Nên ngồi khi tắm, cạo râu, chải tóc, trang điểm…

Nên đặt dụng cụ, quần áo vừa tầm tay, tránh phải vói hay cúi người để lấy.

Không dùng xà bông, dầu gội… có mùi nồng gắt, nước hoa dạng phun xịt vì có thể gây kích ứng đường hô hấp.

Không mặc quần áo chật, bó sát, quần áo quá nhiều lớp, áo cổ kín, cổ cao, áo cài nút sau lưng, vớ có vòng thun siết chặt, giày có dây cột. Có thể thay thắt lưng bằng quần lưng thun hoặc quần có dây đeo vai. Phụ nữ dùng áo ngực loại mềm, co giãn.

Có thể dùng dụng cụ hỗ trợ như: dụng cụ mang vớ có dây kéo, dụng cụ mang giày có cán dài, bàn chải có cán dài để kỳ cọ, …

ĐẠI TIỂU TIỆN

Hệ tiêu hóa của người lớn tuổi hoạt động kém hiệu quả, nhu động ruột giảm trong khi bệnh nhân COPD thường ít vận động nên dễ bị táo bón. Bệnh nhân táo bón phải gắng sức nhiều khi đại tiển nên dễ gây khó thở. Để tránh táo bón, bệnh nhân nên uống nhiều nước, ăn đủ rau quả và tập vận động thường xuyên. Có thể sử dụng sữa chứa chất xơ hoặc thuốc tạo chất xơ. Nếu phân quá cứng có thể dùng thuốc dầu bơm hậu môn.

Bệnh nhân nam lớn tuổi thường có bệnh u xơ tiền liệt tuyến kèm theo nên thường phải gắng sức khi tiểu hoặc có thể bí tiểu. Bệnh nhân nên đi khám chuyên khoa để được điều trị thích hợp, đồng thời thông báo cho bác sĩ biết vì 1 số thuốc giãn phế quản có thể làm dễ bí tiểu hơn. 

SINH HOẠT TÌNH DỤC

COPD và thuốc điều trị COPD không ảnh hưởng đến việc đạt được khoái cảm tình dục. Tuy vậy, để có thể đạt được sự thăng hoa trong chăn gối, bệnh nhân cần lưu ý:

-      Tâm sự chân tình và thẳng thắn với bạn tình để nhận được sự đồng cảm.

-      Nên sử dụng thuốc giãn phế quản ngay trước và trong khi sinh hoạt tình dục để tránh khó thở. Nếu có nhiều đàm, nên sử dụng các kỹ thuật thông đàm để làm thông thoáng phế quản. Tránh ăn quá no và uống nhiều rượu.

-      Chọn tư thế thuận tiện và dễ dàng như tư thế “bên – bên” thay cho tư thế cổ điển. Bạn tình nên ở thế chủ động để giúp bệnh nhân tránh bị mệt. Nếu vẫn gặp khó khăn, có thể sử dụng dụng cụ hỗ trợ.

LÀM VIỆC NHÀ

Bệnh nhân có thể làm việc nhẹ nhàng, hạn chế đi tới đi lui nhiều, hạn chế đi cầu thang. Nếu bắt buộc phải đi cầu thang, nên nghỉ ở khoảng giữa cầu thang và đặt ghế ở cuối thang để ngồi nghỉ. Tránh mang vác nặng, nên dùng xe đẩy hoặc bàn nhỏ có bánh xe để di chuyển đồ đạc quanh nhà. Sắp xếp đồ đạc trong nhà vừa tầm tay, dễ lấy. Có thể sử dụng kẹp có cán dài để lấy đồ ở xa tầm tay.

Không nên làm công việc quét dọn và hút bụi. Không dùng bột giặt và chất tẩy rửa có mùi quá nồng, gắt.

Tìm cách đơn giản nhất để làm việc nhà. Nên ngồi khi làm việc. Làm việc chậm rãi, từ từ, không vội vã.

Nhà cửa cần thông thoáng, nên có quạt hút khí hoặc quạt máy nhỏ. Tuyệt đối tránh các loại bếp có nhiều khói hoặc các món nướng, ưu tiên sử dụng bếp điện hoặc lò vi sóng. Mở cửa khi trong nhà có nhiều khói hoặc mùi khó chịu.

CÔNG VIỆC

Bệnh nhân vẫn có thể tiếp tục đi làm nếu công việc nhẹ nhàng, không phải gắng sức nhiều.

Nếu đến tuổi hưu, bệnh nhân có thể tham gia công tác xã hội hoặc từ thiện, làm những công việc nhẹ nhàng vừa giúp ích cho xã hội, vừa giúp bản thân tự tin đẩy lùi bệnh tật. 

GIẢI TRÍ

Bệnh nhân COPD có thể giải trí bằng những việc nhẹ nhàng, vừa sức, như: đọc sách, xem tivi, nghe nhạc, viết sách, chăm sóc cây cảnh, nuôi chim, đánh cờ… để tinh thần thoải mái, bớt lo âu, chống stress và nâng cao chất lượng cuộc sống. 

RA NGOÀI

Bệnh nhân COPD chỉ đi ra ngoài khi thấy trong người thật khỏe. Không đi ra ngoài khi thấy bên ngoài nhiều bụi hoặc khí hậu bên ngoài lạnh và nhiều gió. Không nên ra ngoài vào giờ cao điểm, không đến những nơi phải leo cầu thang nhiều. Không đến những nơi đông người mà kém thoáng khí như tầng hầm, xe buýt,… vì không khí có nhiều thán khí và dễ bị lây nhiễm bệnh qua đường hô hấp.

Khi đi ra ngoài, bệnh nhân nên sắp xếp thời gian sao cho không phải vội vã, làm việc gì cũng khoan thai, vừa với sức mình.

Nếu đi du lịch thì tìm hiểu kỹ nơi sẽ đến bao gồm cả khí hậu và phương tiện y tế địa phương. Hạn chế đi đến những vùng núi cao, nơi có nồng độ oxy trong không khí thấp. Cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi đi du lịch.

Nếu đi ô tô, bệnh nhân tránh vào xe ngay sau khi xe đỗ lâu ở ngoài nắng vì dễ bị thiếu oxy. Nên vặn máy điều hòa hoặc mở toang cửa xe cho thoáng trước khi vào xe khoảng 5 - 10 phút.

Không nên đi máy bay, vì có thể gây rối loạn hô hấp ở một số bệnh nhân COPD nặng. Nếu phải đi máy bay, nên liên hệ trước phương tiện thở oxy trong chuyến bay.

THUỐC MEN

Sử dụng thuốc đều đặn theo đúng toa của bác sĩ. Thường xuyên kiểm tra lượng thuốc còn lại trong bình xịt hoặc bình hít. Chuẩn bị sẵn thuốc dự trữ. Chú ý thuốc và toa thuốc nên để sẵn nơi dễ lấy, trong tầm tay.

Phần lớn bệnh nhân COPD lớn tuổi đều có nhiều bệnh kèm theo như tim mạch, tiểu đường, thần kinh, khớp…Để tránh lẫn lộn, bệnh nhân nên sắp xếp hộp thuốc riêng của mình và ghi lại lịch dùng thuốc hàng ngày. Bệnh nhân cũng có thể nhờ con cháu lấy thuốc cho mình và phân chia sẵn từng cử thuốc trong ngày.

SỐNG NEO ĐƠN

Nếu phải sống một mình, bệnh nhân lưu ý:

-      Luôn có sẵn số điện thoại của phòng cấp cứu hoặc bác sĩ gia đình, ghi ở nơi dễ thấy hoặc cài sẵn trong điện thoại.

-      Nên dùng điện thoại di động hoặc điện thoại không dây thay cho điện thoại cố định, để điện thoại trong tầm tay mọi lúc mọi nơi.

-      Luôn giữ mối liên hệ với người xung quanh: bạn bè, họ hàng hoặc hàng xóm. Nên tham gia sinh hoạt trong các nhóm nhỏ như các câu lạc bộ bệnh nhân, câu lạc bộ người cao tuổi… 




ThS.BS. Tống Vấn Thùy – Phó trưởng khoa Nội Tổng hợp

  In bài viết



tin nổi bật


Đơn vị trực thuộc

Tìm kiếm tin tức